Alopesi, saçın anormal dökülmesi veya saç kaybı olarak tanımlanan bir durumdur. Farklı türleri, pek çok farklı nedenleri, fizyopatolojileri ve tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Alopesi, klasik olarak “sikatrisyel (kıl foliküllerinde kalıcı hasarla karakterize)” ve “sikatrisyel olmayan (kalıcı hasar olmayan)” tip olmak üzere iki gruba ayrılır. Sikatrisyel alopesi, primer veya sekonder nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
-Primer sikatrisyel alopesiler; liken pilano pilaris (LPP), diskoid lupus eritematozus (DLE) ve klasik psödopelad başta olmak üzere birçok farklı hastalık da yine bu grupta yer almaktadır.
-Sekonder sikatrisyel alopesiler ise başlıca tinea kapitis, skalp derisine metastaz ve travma gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar.
Sikatrisyel olmayan alopesilerin başlıca alt tipleri ise Telogen effluvium (TE), androgenetik alopesi (AGA)ve alopesi areata (AA)’dır. Bunların dışındaki saç dökülmesi(Alopesi) alt tipleri ve nedenleri de aşağıda ki gibidir
1. Androgenetik Alopesi (Erkek ve Kadın Tipi Saç Dökülmesi:
En yaygın saç dökülme tipidir. Androgenetik alopesi, genetik ve androjen hormonlarına bağlı saç dökülmesidir. Dihidrotestosteron (DHT) adı verilen bir hormon, saç foliküllerinin miniyatürleşmesine ve büyümenin yavaşlamasına neden olurken genetik yatkınlık ve androjen hormonlarının etkisi en önemli oluşma sebebidir.
2. Alopesi Areata:
Alopesi areata, otoimmün bir bozukluk sonucu ortaya çıkan saç dökülmesidir. Bağışıklık sistemi saç foliküllerine saldırır ve saç dökülmesine neden olur. Bağışıklık sistemi bozukluğu, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler etkendir.
3. Telogen Effluvium:
Saç kök hücrelerinin döngüsel aktivitesindeki ani bir değişiklik nedeniyle ortaya çıkan geçici saç dökülmesi durumudur. Anagen evresindeki saç köklerinin büyük bir kısmının erken telogen evresine geçmesi sonucu meydana gelen saç dökülmesidir. Telogen evrede bulunan saç köklerinin büyük bir kısmı, eş zamanlı olarak dökülme sürecine girer ve bu da ciddi saç kaybına yol açar. Fiziksel veya duygusal stres, hormonal değişiklikler, beslenme eksiklikleri, ilaçlar ve kronik hastalıklar telogen effluvium yaşanmasına sebep olabilir.
4. Traction Alopecia:
Traction alopecia, sürekli çekme veya gerilme nedeniyle saç foliküllerinin hasar görmesi ve saç dökülmesine yol açan bir durumdur. Sıkı saç modelleri, saç uzantıları ve kimyasal saç işlemleri traction alopecia’ya neden olabilmektedir.
5. Scarring Alopecia (Sikatrisyel Alopesi) :
Scarring alopecia, saç foliküllerinin hasar gördüğü ve saç derisinde yara dokusu oluştuğu kalıcı saç dökülmesidir. Enfeksiyonlar, cilt hastalıkları, travma, radyasyon ve otoimmün bozukluklar gibi çeşitli faktörler sikatrisyel alopesiye neden olabilir.
6. Anagen Effluvium:
Anagen effluvium, saçın aktif büyüme evresinde (anagen evre) olduğu sırada saç dökülmesidir. Bu durum, genellikle saç kök hücrelerinin hızlı bölünmesini engelleyen ilaçlar, Kemoterapi, radyasyon ve bazı ilaçlar nedeniyle gerçekleşir.
Saçlı deride ortalama 100.000 adet kıl folikülü bulunur. Normal bir saçlı deride foliküllerin %90-95’i anagen, kalan %5-10 ise telogen evredeki kıllardan oluşur. Günlük 50-100 adet telogen kıl dökülmesi olur ve bu normal olarak kabul edilir.
Genel olarak özetle, Alopesi tip ve alt tiplerine göre saç dökülmesi gebelik, malnütrisyon, hastalıklar, emosyonel stres veya kıl folikülünün biyolojik saatini değiştiren diğer metabolik olaylar sonucu artmaktadır. Aynı zamanda;
Özellikle bahar aylarında saçlar normalden daha fazla dökülebilir.
Antidepresan, hormonel ilaçlar saç dökülmesine neden olabilir.
Kronik hastalıklar, tiroid hormon düzeyi bozuklukları ve anemi saç dökülmesini tetikleyebilir. Stres saç dökülmesine neden olan önemli faktörlerden bir tanesidir. Genellikle yaşanılan stresli olaylardan üç-dört ay sonra saçlarda yoğun bir dökülme görülebilir. Genetik faktörlerin saç dökülmesinde önemli rolü vardır ve aile hikayesi çok önemlidir. Gebelikten üç veya dört ay sonra belirli bir düzeyde saç dökülmesinin görülmesi fizyolojiktir. Bazen bu süreç uzayabilir. Eğer saç dökülme süresi uzar ve kronik hale gelirse tedavi edilmesi uygun olacaktır.
